Αυθεντική ακρόαση

Στο προηγούμενο άρθρο μου σχετικά με το "σωστό ύψος" που πρέπει να έχουμε όταν μιλάμε στους παίκτες, Μίλησα για την Αυθεντική Ακρόαση. Σκέφτηκα ότι θα ήταν σκόπιμο να σταματήσουμε (και δεν χρησιμοποιώ τυχαία αυτό το ρήμα) και να σκεφτούμε τι πραγματικά σημαίνει και πόσο συχνά οι ενήλικες, τόσο οι προπονητές όσο και οι δάσκαλοι, πιστεύουν ότι χρησιμοποιούν μια τέτοια τέχνη χωρίς στην πραγματικότητα να την εφαρμόζουν.

Πολύ συχνά μάλιστα, μέσω των λεκτικών και μη λεκτικών διαύλων επικοινωνίας, μεταδίδουμε ρητά ή έμμεσα το μήνυμα ότι τους ακούμε μόνο να μιλάνε. Ωστόσο, η ακρόαση δεν σημαίνει απαραίτητα και ακρόαση.

 

Οι νέοι (αλλά και οι ενήλικες) έχουν μεγάλη ανάγκη να τους ακούνε. Μερικές φορές μας λένε ειλικρινά "Προπονητή, θέλω να μιλήσω...", άλλες φορές, ειδικά με πολύ νέους, εσωστρεφείς ή πιο προβληματικούς παίκτες, το ζητούν μέσω άλλων καναλιών: μέσω κακής συμπεριφοράς, παραπονιούνται για απίθανους πόνους ή αποσπούν την προσοχή τους μόνο και μόνο για να τραβήξουν την προσοχή. Πρέπει να είμαστε οξυδερκείς παρατηρητές και ακροατές για να πιάσουμε τα λεκτικά και μη λεκτικά σημάδια των παιδιών που αλλάζουν ανάλογα με τις εκφραστικές τους ικανότητες, το επίπεδο συνειδητοποίησης και την ωριμότητά τους.

 

Ο εκπαιδευτικός πρέπει επίσης να είναι υπομονετικός με τις ανάγκες των νέων και να συμβαδίζει με το χρόνο τους. Οι ενήλικες συχνά ελαχιστοποιούν τα προβλήματα των νέων, μερικές φορές χαμογελούν (ή και γελούν) με αυτά που τους λένε τα παιδιά ("είναι απλά... συνέχισε να προπονείσαι... θα το ξεπεράσεις..."), ξεφορτώνονται γρήγορα και ξεχνούν ότι οι παίκτες αντιμετωπίζουν προβλήματα ανάλογα και ανάλογα με την ηλικία και τη (μικρή) εμπειρία τους. Μερικές φορές οι εκπαιδευτικοί ξεχνούν ότι είχαν παρόμοιες εμπειρίες όταν ήταν νέοι. Ως εκ τούτου, είναι εύκολο να κάνουν το λάθος να υποβαθμίσουν τα αναφερόμενα προβλήματα ή να προσφέρουν γενικές, έτοιμες λύσεις. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο επιδεικνύουν κακή ικανότητα ακρόασης, αλλά και δεν επιτρέπουν στο παιδί να σκεφτεί και να βρει μόνο του λύση στα προβλήματα. Αυτή η εμπειρία δεν το εμπλουτίζει, δεν το κάνει ανεξάρτητο ούτε το βοηθά να αναπτυχθεί συναισθηματικά, κοινωνικά και γνωστικά. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά καταλαβαίνουν, ασυνείδητα, ότι χρειάζονται πάντα έναν ενήλικα και ότι δεν μπορούν να τα καταφέρουν μόνα τους. 

 

Τα παιδιά έχουν συχνά ανάγκη να τα ακούσουμε, να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και τους φόβους τους, μερικές φορές φοβούνται επειδή είναι μικρά και αναπόφευκτα άπειρα.  Χρειάζονται "απλώς" να δουν ότι είμαστε εκεί γι' αυτά και μαζί τους, τις περισσότερες φορές δεν χρειάζονται λύσεις, αλλά κατανόηση και εξομάλυνση. Θέλουν να νιώσουν υποστήριξη και κρίση και ακρόαση χωρίς προκαταλήψεις. Αντίθετα, συχνά τους ακούμε (ή αυτό πιστεύουμε!) ενώ κάνουμε κάτι άλλο, γυρνάμε την πλάτη, βιαζόμαστε, γνέφουμε αυτόματα και μένουμε στην επιφάνεια, ενώ στην πραγματικότητα μας επικοινωνούν πολύ περισσότερα ανάμεσα στις γραμμές.

 

Αν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε ότι ο νεαρός παίκτης μας έχει ανάγκη να μιλήσει και να τον ακούσουμε με έμφαση, είναι σημαντικό να του αφιερώσουμε μια στιγμή χωρίς διακοπές και βιασύνη. Δεν είναι εύκολο, το ξέρω. Είναι προτιμότερο να αναβάλλουμε παρά να προσποιούμαστε ότι ακούμε γιατί αυτό επηρεάζει την αυτοπεποίθηση και τη σχέση. Θα μπορούσαμε να πούμε, για παράδειγμα, "βλέπω ότι για σένα είναι σημαντικό να μιλήσουμε για αυτό το πράγμα, γιατί δεν το συζητάμε μετά την προπόνηση ή αύριο αν έρθεις λίγο νωρίτερα, ώστε να μιλήσουμε χωρίς διακοπές;".

 

Εμείς οι ενήλικες υποτιμούμε πολύ αυτά που νιώθουν τα παιδιά, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αλλά κυρίως υποτιμούμε τις τεράστιες δυνατότητές τους, τη δημιουργικότητά τους (ακόμη και στην επίλυση προβλημάτων), την ικανότητά τους να κατανοούν καταστάσεις και ανθρώπους, και αυτό συμβαίνει από πολύ μικρά. Η φράση "Δεν καταλαβαίνει..." που λένε οι προπονητές ίσως θα έπρεπε να απευθύνεται στον εαυτό τους.